Home

Maiestas populi salutem

Op deze site vindt u informatie over het republikeinse gedachtegoed. Het grootste deel van de tekst bevat een historisch overzicht van democratie, republikanisme en actief burgerschap (burgerhumanisme). U wordt meegevoerd naar het democratische Athene van Solon en het republikeinse Rome van Cato; naar de Nederlandse Opstand van 1566, de Franse Revolutie van 1789 en de Fluwelen Revolutie van 1989; en naar de huidige crisis van de politiek in tijden van ingrijpende economische globalisering en financiële crisis. Ieder hoofdstuk biedt voldoende links om verder te studeren.

Per episode zijn in totaal bijna 100 belangrijke documenten verzameld, van Aristoteles’ Politica tot Daniel Cohn-Bendit, van het Plakkaat van Verlatinghe tot de Grondwet van de Bataafse Republiek, van Cato’s Monosticha tot Rousseau’s Sociaal Contract, over tolerantie, vrijheid en humanisme. Lees historische verslagen: aantekeningen van topbesprekingen, dagboekfragmenten, grote redevoeringen, debatten, rapporten van geheime diensten, etc., etc., etc.

“The human ideal associated with the republic was the citizen (cives; cittadino). Citizenship established a bond between the respublica and its members and conferred rights and duties upon the latter. Entrusted with the rule of the republic, the citizen was expected to set aside his private interests and to devote himself to the common good and to work for the peace and the prosperity of his city.” (Mikael Hörnqvist over de burgerrepubliek Florence)

Republiek

 


 

Zie ook: Republiek der Nederlanden | Unie van Utrecht 1579 (Eerste Confederale Grondwet van Nederland) | Plakkaat van Verlatinghe 1581 | Staatsregeling 1798 | Grondwet voor de Vereenigde Nederlanden 1814 | Grondwet voor het Koningrijk der Nederlanden 1848 | Grondwet voor het Koningrijk der Nederlanden 1917 | Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden 1983

 


 

“Op zulke en dergelijke wijzen, landgenoten, zijn onze Prinsen van Oranje, net als alle andere koningen en vorsten van Europa, aan hun grote macht gekomen, en ik zou wel een heel boek kunnen schrijven als ik U al de geweldenarijen van die erfonderdrukkers der Bataafse vrijheid zou willen beschrijven.”

Joan Derk van der Capellen tot den Pol

penning02a.jpgpenning01a.jpg

Historiepenning Eerste Statenvergadering in de Bataafsche Republiek (1796)

Republicanisme

De oorsprong in Athene, het oude Griekenland.

Lees meer

Revolutie in Frankrijk en het ontstaan van La République.

Lees meer

Burgerschap en individualisme in tijden van globalisering.

Lees meer

 

Antieke republieken
Recente documenten
Vaderlandse republikeinen

De Romeinse Republiek is volgens de overlevering gesticht door Lucius Junius Brutus – een strenge republikein – in 509 v. Chr. In die tijd was de stadsstaat Rome en het omliggende gebied (Latium) deel van de Etruskische monarchie.

Nederlandse republikeinse traditie heeft haar wortels in het verzet van (lagere) edelen, de burgerij en het volk tegen de Bourgondische en Habsburgse heersers in de 15e en 16e eeuw.
Lees meer
Meer documenten
Lees meer

Blog

Tussen snaphaantje en pantoffelheld

Afbeelding: Oefening van het exercitiegenootschap Pro Patria et Libertate in het Sterrenbos te Utrecht (bron: Wikipedia) Politiek burgerschap is van oudsher een republikeinse deugd. Een korte periode (van 1787 tot 1801) was de politiek in Nederland een publieke zaak. Het was de tijd dat burgers zich gingen wapenen (de patriotten) of door democratische instituties geraadpleegd …

Geldrijkheid of Deugd?

Afbeelding:  spotprent waarin de Nederlandse Vrijheid drie patriotten als keeshonden met een karwats dresseert om een dansje te maken. Naar aanleiding van de politieke toestand in 1787. De teksten op de karwats: “De meubelen. Zes gulden. Vier gulden 10. Drie gulden. 1 Daalder.”  De vrijheid zet republikeinen aan het werk.   De ideale republiek lag …

Staatshoofd of burgerstaat?

Burgerschap is van oudsher een republikeinse deugd. Waarom werd de ‘burgerstaat’ dan ontmanteld tijdens de Bataafse Republiek ten gunste van een centralistische eenheidsstaat? Tegenwoordig worden federalisme en burgerparticipatie gezien als alternatief voor een onmachtig geworden politiek systeem, met burgervaders als nieuwe bestuurselite. Dat lijkt veel op het bestuurssysteem dat Nederland kende vóór 1798. Hoe deze …

Republikanistisch gedachtegoed

Republicanistisch gedachtegoed

 

Republicanisme is een politieke stroming die vindt dat de staatsvorm van een natie een republiek moet zijn:

  • de erfopvolging is per definitie uitgesloten;
  • een president bezit de uitvoerende macht en is door een volk, dat de soevereiniteit bezit, verkozen.

 

De aanhangers heten republikeinen. De republikeinse ideologie staat tegenover monarchisme, aristocratie, oligarchie en dictaturen. Deze ideologie staat minder lijnrecht tegenover de democratie, omdat binnen een democratie zoals we die nu kennen altijd groepen actief zijn die pleiten voor het veel ruimer tot uiting komen van de volkswil in het staatsbeleid: directe democratie via regelmatige volksraadplegingen.

De republikeinse ideologie is verwant met het libertarisme.

Breder gedefinieerd refereert republicanisme aan een politiek systeem dat de vrijheid waarborgt door het instellen van een rechtsstaat die niet arbitrair genegeerd kan worden door de uitvoerende macht. Binnen een republiek ligt de nadruk op het betrekken van alle burgers bij de macht en de strijd tegen corruptie.

Bron: Wikipedia

 

Meer over het moderne republikeinse gedachtegoed:

 

Republiek in het Woordenboek der Nederlandse Taal

Republican Left. What Liberals Can Learn From Civic Republicans, door Frank Pasquale (1996)

Republikeins manifest van het Nieuw Republikeins Genootschap (2002)

Civic Humanism

Republicanism

 

Zie ook: artikelen

 

 naar boven |